Basur da hemoroid olarak da bilinen bir rahatsızlıktır. Basur, anüs çevresindeki damarların şişmesi ve genişlemesi sonucu oluşur. Bu durum, genellikle kabızlık, aşırı kilo, uzun süre oturmak, aşırı öksürme gibi faktörlerden kaynaklanır. Hemoroidler ağrı, kaşıntı, kanama ve ağrılı dışkılama gibi semptomlara neden olabilir. Kalıtsal faktörler de basur oluşumunda rol oynayabilir.
Bununla birlikte, erken teşhis edilen ve tedavi edilen basur vakalarında, çoğu kez sorun hızlı bir şekilde çözülebilir. Beslenme alışkanlıklarından egzersize kadar birçok basit önlem alarak, hemoroid oluşumunu önleyebilirsiniz.
Belirtiler
Basur (hemoroid) rahatsızlığının belirtileri genellikle makat bölgesinde ağrı, kaşıntı ve kanama olarak görülür. Bu belirtiler basurun ciddiyetine göre değişebilir. İleri seviyedeki basur vakalarında ise dışkılama sırasında acı ve yoğun kanama yaşanabilir. Başlangıç evrelerinde ise basur oluşumuna bağlı olarak makatta hafif kanama ve kaşıntı görülebilir. Basur belirtileri kesinlikle göz ardı edilmemeli ve doktor kontrolü altında tedavi edilmelidir. Kullanım kolaylığı için, basur belirtilerinin ana hatları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:
| Ağrı | Kaşıntı | Kanama |
| Basur’un ileri evrelerinde daha şiddetli yaşanabilen ağrı belirtileri | Makat bölgesinde meydana gelen kaşıntı, yanma ve tahriş hissi | Basurun en önemli belirtilerinden biri olan kanama, genellikle makat çevresinde tuvalet kağıdı, dışkı üzerinde görülür. |
Belirtiler şiddetli ise doktora başvurulması gerektiğini unutmamak önemlidir.
Nedenleri
Basur, birçok nedenle oluşabilen bir hastalıktır. Bazı insanlar genetik olarak basura yatkın olurken bazıları diğer nedenlerden dolayı bu hastalığı geliştirebilirler. Beslenme alışkanlıkları da etkili faktörler arasındadır. Lifli gıdaların, meyve ve sebzelerin yeterince tüketilmemesi, düzensiz beslenme alışkanlıkları, kabızlık gibi bağırsak problemleri basurun nedeni olabilir. Ayrıca, sedanter yaşam tarzı da basur oluşumuna neden olabilir. Oturarak yapılan işlerde çalışan kişiler, uzun süreli hareketsizlik sonucu bu hastalığı geliştirebilirler. Basur nedenlerini önlemek için dengeli, lifli ve sağlıklı bir beslenme alışkanlığı oluşturmak ve düzenli egzersiz yapmak gerekmektedir.
Kalıtsal Eğilim
Basur, genellikle kabızlık veya ishal gibi bağırsak hareketlerindeki sorunlar nedeniyle oluşsa da, bazı insanlar basur için genetik olarak yatkındır. Ebeveynlerinden biri veya her ikisi de basur sorunu yaşıyorsa, çocuklarının da bu sorunla karşı karşıya kalma olasılığı yüksektir.
Bu genetik yatkınlığın neden olduğu basur sorunlarından korunmak için, kişiler hem beslenme hem de yaşam tarzı değişiklikleri yapmalıdır. Beslenmede posalı gıdalar seçmek, basur oluşumunu azaltmada etkili olabilir. Ayrıca aktif bir yaşam tarzı sürdürmek de basur oluşumunu önlemede yardımcı olabilir.
Beslenme Alışkanlığı
Basur, pek çok faktörden kaynaklanabilir ve bunlardan biri de beslenme faktörleridir. Lif açısından zengin diyetlerin basur riskini azaltabileceği bilinmektedir. Buna ek olarak, yeterli miktarda su içmek de önemlidir ve kabızlık sorunlarını önler. Bazı gıdalar ise basurun oluşumuna katkıda bulunabilir. Özellikle baharatlı veya acı yiyecekler, kızarmış yiyecekler, cips ve abur cubur gibi işlenmiş gıdalar basur oluşumuna neden olabilir. Bu nedenle, sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni sürdürmek, basur riskini azaltmanın en önemli yollarından biridir.
Sedanter Yaşam Tarzı
Sedanter yaşam tarzı, uzun süreli oturma veya hareketsiz kalma durumu, obezite ve hareketsizlikten kaynaklanır. Bu durum basur oluşumuna neden olabilir. Hareketsizlik bağırsak hareketlerini yavaşlatarak kabızlığa neden olur. Kabızlık, dışkının katılaşmasına ve zorluğa neden olarak özellikle basur hastalığı riskini artırır. Bunun için, uzun çalışma saatleri olan ofis çalışanları veya uzun süre oturanlar için egzersiz önerilmektedir. Ayrıca, sık sık ara vererek yürüyüş yapmak, çalışma masasında uzun süre oturmaktan kaynaklanan basur tehditini önleyebilir. Sedanter bir yaşam tarzı varsa, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek için düzenli bir egzersiz programı oluşturmak basur riskini azaltacaktır.
Tedavi Yöntemleri
Basur tedavisi, belirtilere, seviyeye ve nedenlere göre farklı yöntemler kullanılarak yapılır. Hafif basur vakalarında, doktorlar sıklıkla krem ve merhem gibi ilaçlar reçete eder. Bu ilaçların etkisi, özellikle iltihap giderici ve ağrı kesici unsurları sayesinde, hızlıdır. Ancak, ilaç tedavisi sadece geçici çözümler sunar ve basurun ilerleme riski her zaman vardır. Daha ciddi vakalarda, ameliyat önerilebilir. Ameliyat, özellikle 4. evre basur vakalarında, hastanın belirtilerinden kurtulmasına ve basurun ilerlemesini durdurmaya yardımcı olur. Ancak, ameliyat sonrası ağrı, kanama ve enfeksiyon gibi riskler de vardır.
İlaç Kullanımı
Basur tedavisi çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Bunlardan biri de ilaç kullanımıdır. İlaç tedavisi, basurun hafif seviyelerinde kullanılan bir yöntemdir ve semptomların hafifletilmesine yardımcı olur. Genellikle kremler, merhemler ve fitil şeklinde kullanılan ilaçlar, sorunlu bölgenin iyileştirilmesine yardımcı olur. Lakin, bu tedavi yöntemi sadece semptomların tedavisine odaklandığı için, hastalığın kök sebeplerine etki etmez. Bu nedenle, kalıcı bir tedavi için diğer yöntemlere de başvurulmalıdır. İlaç tedavisi kullanmadan önce, mutlaka bir uzmana danışmak önemlidir.
Ameliyat
Basurun ileri seviyelerinde uzun süreli tedavi yöntemleri yetersiz kalabilir. Bu durumda, basur ameliyatı önerilebilir. İki farklı ameliyat yöntemi uygulanmaktadır: açık ameliyat ve kapalı ameliyat.
Açık ameliyat yönteminde, basur dokuları açık bir şekilde kesilerek alınır. Bu yöntemde ağrı yaşanabilir ve iyileşme süreci daha uzun olabilir.
Kapalı ameliyat yöntemi ise daha yeni bir yöntemdir. Genellikle daha az ağrılı ve daha kısa bir iyileşme süreci sunar. Bu yöntemde, basur dokuları kısıtlanarak normal kan akışı bloke edilir ve basur dışarı itilir. Bu yöntem ultrason veya lazer kullanarak da gerçekleştirilebilir.
Ameliyatın hangi yöntemi kullanılacağı, hastanın durumuna ve doktorun tercihine bağlı olarak değişebilir. İyi bir sonuç için, ameliyat öncesi ve sonrası dönemde doktorun önerilerine uyulması önemlidir.
Önleme Yöntemleri
Basur oluşumunu önlemek için birkaç yöntem kullanılabilir. İlk olarak, beslenme düzeni değiştirilmeli. Sıcak sıvı tüketimi artırılmalı, diyette lifli gıdalara yer verilmeli ve baharatlı, yağlı yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Ayrıca, egzersiz yapmanın da basur oluşumunu önlemedeki etkisi göz ardı edilmemelidir. Günlük yürüyüşler veya hafif egzersizler basur oluşumunu engelleyebilir.
Bunun yanı sıra, oturma alışkanlıkları düzenlenmeli ve sedanter yaşam tarzı terk edilmelidir. Uzun süre oturmak gerekiyorsa, sık sık kalkıp hareket edilmelidir. Ayrıca, hijyen kurallarına da dikkat edilmeli ve kişisel temizliğe önem verilmelidir.
Bazı ilaç veya kremler de basur oluşumunu engelleyebilir. Ancak, bu tür ilaçları kullanmadan önce mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz. Son olarak, kişisel özelliklerinize uygun olarak doktorunuzun önereceği yöntemleri de uygulayabilirsiniz.
Beslenme Düzeni
Beslenme alışkanlıkları basur oluşumunda büyük bir rol oynar. O yüzden, basur oluşumunu önlemek için sağlıklı bir beslenme düzeni benimsemek önemlidir. Yeterli miktarda lif almak basur oluşumunu azaltabilir. Bu nedenle, sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve lif açısından zengin diğer yiyecekler tüketilmelidir. Ayrıca, bol miktarda su içmek ve kafein, alkol ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak da basur oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
Bunun yanı sıra, oturma süresini azaltmak da basur oluşumunu önlemek için önemlidir. Daha aktif bir yaşam tarzı benimsemek ve düzenli olarak egzersiz yapmak muhtemelen basur oluşumunu önlemede yardımcı olacaktır.
Egzersiz
Basur probleminin önlenmesinde egzersiz yapmanın büyük bir etkisi vardır. Fiziksel aktivite, kabızlığı önlemeye yardımcı olur ve dolaşımı arttırarak basurun oluşmasını engeller. Yürüyüş, koşu, yüzme, bisiklet sürme gibi egzersizler basur problemi olan insanlar için önerilir.
- Aynı zamanda egzersiz yaparken aşırı zorlanmaktan kaçınılması gerektiği ve yavaş tempolu egzersizlerin de en az hızlı tempolulardan etkili olduğu unutulmamalıdır.
- Bağırsak hareketlerini düzenli hale getirmek için yoga gibi gevşeme ve meditasyon egzersizleri de önerilmektedir.
Egzersiz yapmak basur problemini önlemenin yanı sıra genel sağlığına da olumlu bir etki sağlayacaktır.
