Basur, anüs çevresindeki damarların genişlemesi ve kanama ile kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlığın oluşumunda birçok farklı neden rol oynamaktadır. Bazı tıbbi nedenler, beslenme alışkanlıkları ve fiziksel faktörler basurun oluşumunu etkileyen risk faktörleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kronik kabızlık, hareketsiz yaşam, gebelik ve doğum gibi tıbbi nedenler, basur oluşumunu artıran faktörler arasında yer almaktadır. Ayrıca fast food, işlenmiş gıdalar, yetersiz lif tüketimi gibi beslenme alışkanlıkları da basur riskini artırmaktadır. Özellikle kabızlık nedeniyle dışkının sertleşmesi ve büyük tuvalette uzun süre kalınması, az su içmek, az lif tüketmek gibi durumlar da basurun oluşumunu tetikleyen faktörler arasında yer almaktadır.
Alkol ve sigara tüketimi kan dolaşımını bozarak basura neden olabilirler. Aşırı kilo, uzun süre ayakta veya oturarak çalışmak, ağır kaldırmak gibi fiziksel faktörler de basur oluşumuna etki eden risk faktörleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Aşırı kilo, kan damarlarına baskı yaparak basura neden olurken, uzun süre ayakta veya oturarak çalışmak ve ağır kaldırmak, karın kaslarına baskı yaparak basura neden olabilmektedir.
Tıbbi Nedenler
Basur, tıbbi nedenlerin yanı sıra beslenme alışkanlıkları ve fiziksel faktörler gibi çeşitli sebeplerden oluşabilir. Tıbbi nedenler arasında kronik kabızlık, hareketsiz yaşam, gebelik ve doğum sayılabilir.
| Nedenler | Açıklama |
|---|---|
| Kronik kabızlık | Dışkının sertleşmesi nedeniyle kalın bağırsakta baskı artar ve basur oluşumuna neden olabilir. |
| Hareketsiz yaşam | Sürekli oturarak çalışmak, yürüyüş yapmamak gibi sebepler basura davetiye çıkartabilir. |
| Gebelik ve doğum | Hamilelik sürecinde kadınların karın bölgesindeki baskı artabilir ve bu baskı basur gelişimine sebep olabilir. Doğum sırasında da aynı şekilde kan damarlarına aşırı baskı uygulanarak basur oluşumuna neden olabilir. |
Bu faktörlerin yanı sıra bağırsak hastalıkları gibi çeşitli tıbbi nedenler de basura neden olabilir. Bu sebeplerin bir kısmı engellenemese de, gebelik ve kabızlık gibi faktörlerin önlenmesi basur riskini azaltabilir.
Beslenme Alışkanlıkları
Beslenme alışkanlıkları, basur oluşumunda önemli bir etkendir. Fast food, işlenmiş gıdalar ve yetersiz lif tüketimi, beslenme alışkanlıklarının temelini oluşturur. Bu gıdaların tüketimi, bağırsak hareketlerinin yavaşlamasına ve kabızlığa neden olabilir. Ayrıca, yetersiz lif tüketimi de dışkının sertleşmesine yol açarak dışkılama işlemini zorlaştırır. Bu nedenle, lif açısından zengin gıdalar tüketmek basura karşı koruyucu bir etki gösterir. Elma, armut, brokoli, ıspanak, tam tahıllar, fasulye ve nohut gibi lifli gıdalar tüketmek, beslenme alışkanlıklarınızda değişiklik yaparak basurun oluşumunu engelleyebilirsiniz.
Kabızlık
Kabızlık, basur oluşumunun en yaygın nedenlerinden biridir. Dışkının sertleşmesi ve büyük tuvalette uzun süre kalınması, anüs bölgesindeki damarlara fazla baskı yaparak basur oluşumuna neden olabilir. Kabızlık genellikle yetersiz lif alımı, az su içme ve hareketsiz yaşam tarzı gibi nedenlerden kaynaklanır. Bu nedenle, yüksek lif içeren gıdalar tüketmek, yeterli su alımını sağlamak ve düzenli egzersiz yapmak kabızlığı önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca, kabızlık ve basur oluşumunu önlemek için düzenli bir tuvalet alışkanlığı edinmek de önemlidir.
Yetersiz Su İçmek
Az su içmek vücutta susuzluğa neden olur ve dışkının sertleşmesine neden olabilir. Sertleşen dışkıların bağırsaklardan atılması zorlaşır ve bu da kabızlık sorununu tetikler. Vücut her gün en az 8 bardak su içmeyi gerektirir. Su, dışkının yumuşamasına yardımcı olur ve kolayca atılmasını sağlar. Yeterli miktarda su içmek ayrıca dışkının idrar yolu enfeksiyonlarına neden olan bakterilerden arınmasına yardımcı olur.
Yetersiz Lif Tüketmek
Yetersiz lif tüketimi kabızlığa neden olan önemli bir risk faktörüdür. Lif, sindirim sistemi hareketliliğini artırarak dışkının daha kolay geçmesine yardımcı olan önemli bir besindir. Az lif tüketimi dışkının sertleşmesine neden olur ve daha zorlu bir dışkılama işlemi gerçekleşir. Bu durumda, uzun süre tuvalette kalınması sonucu basınç artar ve rektum çevresindeki damarlarda şişkinlik meydana gelir. Bu şişkinlik zamanla basura dönüşebilir. Lif kaynakları arasında meyve, sebze, kepekli tahıllar, baklagiller ve kuruyemişler yer almaktadır. Bu nedenle, yeterli miktarda lif tüketerek basur riskini azaltmak önemlidir.
Alkol ve Sigara
Alkol ve sigara, kan dolaşımını bozarak basura neden olabilir. Sigara içmek kan damarlarında daralma ve kan akışının yavaşlamasına yol açabilir. Bu da, anüsün çevresindeki damarların genişlemesi ve şişmesiyle sonuçlanabilir. Alkol, vücutta su kaybına neden olarak dışkının sertleşmesine ve kabızlığa yol açabilir. Kabızlık ise basur riskini artırır. Bu nedenle, alkol ve sigara gibi kötü alışkanlıklardan uzak durmak ve sağlıklı yaşam tarzı benimsemek basur riskinin azaltılmasında oldukça önemlidir. Ayrıca, sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek, yeterli lif ve su tüketmek, düzenli egzersiz yapmak da basura karşı alınabilecek önlemler arasında yer almaktadır.
Fiziksel Nedenler
Başka bir faktör olmaksızın aşırı kilo, uzun süreli ayakta ya da oturarak çalışma ve ağır kaldırma gibi fiziksel nedenlerde de basur oluşumu meydana gelebilir. Aşırı kilo kan damarlarına baskı yaparak basura neden olabilir. Uzun süre ayakta ya da oturarak çalışmak, kanın toplandığı venlerde basınç artması ile basurun oluşumuna sebebiyet verebilir. Ağır kaldırmak karın kaslarına baskı yaparak da basur oluşumuna neden olabilir. Bu nedenle, aşırı fiziksel aktivite ve ağır kaldırma kaçınılması gereken aktiviteler arasındadır.
Aşırı Kilo
Aşırı kilo, vücudu yüksek miktarda basınca maruz bırakarak, kan damarlarının genişlemesine ve basur oluşumuna zemin hazırlar. Aşırı kilolu kişilerin vücudundaki basınç, rektumdaki kan damarlarının çevresindeki dokuları zorlar. Bunun sonucunda, kan damarları genişleyerek şişkinliğe ve kanamaya neden olur. Ayrıca, aşırı kilolu kişiler genellikle fiziksel olarak aktif olmadığı için bağırsaklarının çalışması da yavaşlar. Bu da kabızlığa ve dolayısıyla basura yol açabilir. Aşırı kilonun etkisini en aza indirmek için düzenli egzersiz yapmak, kilo vermek ve sağlıklı bir diyet izlemek önemlidir.
Ayakta Çalışmak
Ayakta çalışmak günümüzde birçok insanın karşılaştığı bir durumdur. Maalesef bu durum basura yakalanma riskini artırabilir. Ayakta çalışmak nedeniyle, kan dolaşımı bacaklara odaklandığı için, kanın anüs bölgesine geri dönmesi zorlaşır ve basura neden olabilir. Ayrıca ayakta çalışmak, hareketsiz kalmaya neden olabilir ve fiziksel aktivite eksikliği de basura sebep olabilir. Bu nedenle, ayakta çalışan kişilerin kendilerini düzenli olarak hareket ettirmesi, uzun süreli ayakta kalınacaksa uygun ayakkabılar kullanması ve bacaklarını dinlendirmek için molası olması önerilir.
Oturarak Çalışmak
Oturarak çalışmak, modern yaşamın bir gerçeği haline gelmiştir. Bilgisayar başında veya masa başında uzun saatler oturmak, hareketsiz bir yaşam tarzı oluşturur. Oturma pozisyonunda sürekli baskı altında kalan makat bölgesi, zamanla basur oluşumuna neden olabilir. Ayrıca, uzun süre oturmanın yanı sıra, yanlış oturuş pozisyonu da basur riskini artırabilir. Bu nedenle, iyi bir oturma pozisyonu ve ara sıra kalkıp hareket etmek çok önemlidir. Bunun yanı sıra, yeterli lif ve su tüketmek, kabızlığı önler ve basur riskini azaltır. Ayrıca, egzersiz yapmak ve kilo kontrolü de basur oluşumunu engellemeye yardımcı olur.
Ağır Kaldırmak
Ağır kaldırmak, basur riskini artırabilecek fiziksel nedenler arasındadır. Ağır kaldırma işlemleri, özellikle karın kaslarına baskı yapar. Bu baskı, zamanla basınç seviyesini artırabilir ve anüs bölgesindeki kan damarlarında şişliklere neden olabilir. Ayrıca, aşırı egzersiz yapmak da basur riskini artırabilir. Bu nedenle, ağır kaldırma işlemlerinde bulunmadan önce, doğru teknikleri öğrenmek ve ağırlık kaldırmadan önce ısınmak gereklidir. Uzmanlar, ağırlık kaldırırken önemli olan doğru vücut mekaniği ve duruşu korumaktır. Egzersiz yaparken düşük ağırlıklar ve yavaş tempolu egzersizler kullanarak basur riskini azaltabilirsiniz.
